ایزو

ایزو چگونه شکل گرفت؟ چرا جوامع احساس نیازبه استانداردهایی مانند ISO رادر خود یافتند؟ بی شک تاریخچه بشریت و صنعت گواهی برنیازبه ISO است.

یکی ازدلایل پیشرفت صنایع سود ناشی ازاین پیشرفت است، سودی که‌کاملا دو سویه است یعنی هم صاحبان صنعت رامنتفع می‌سازد و هم برای نیروی کار اثر بخش است چراکه پیشرفت و گسترش هرصنعت بالطبع سود بیشتر رابه همراه خواهد آورد و این‌به معنای گسترش صنعت، جذب نیروی کار بیشتر، افزایش امکانات و درآمد و نیروی کار، افزایش سود صاحبان صنعت و ... خواهد بود.

انقلاب صنعتی اروپا درقرن 17 بی شک به‌منزله تحولی شگرف درتاریخ به‌شمار می آید. انقلابی که‌پیامدهای فراوانی باخود به‌همراه آورد، حرکت جوامع باشتاب فزاینده به‌سمت تولید و پدید آمدن صنایع بزرگ و مادر یکی پس ازدیگری، رشد فزآینده درخواست و درپی آن توجه صاحبان ثروت و سرمایه به‌تولید، شروع رقابت برای به‌دست آوردن بازار و صدها مفهوم جدید همگی ازمفاهیم تازه دنیای بعد ازانقلاب صنعتی بودند که‌همگی مستلزم یک نظم مشخص، همچون ISO، برای دستیابی به‌سود بیشتر بودند. دراین دوران به‌سبب بکر بودن میدان تولید و عطش سیری ناپذیر مصرف،آنچه اهمیت داشت تنها تولید بود. تولید بیشتر به‌منزله فروش بیشتر و سهم بالاتر ازبازار بود، هرکس تولید بیشتر داشت سود بیشتر داشت، آنان که دیرتر به‌این مجموعه عظیم میپیوستند سعی میکردند سرمایه خودرا صرف موضوعی کنند که قبلا به‌آن پرداخته نشده بود. شروع دنیای صنعتی مساوی بود بافرصت های به‌ظاهر تمام نشدنی برای تولید. امابه تدریج پس ازسال ها تولید به‌سمت اشباع شدن پیش رفت، چندین سال ازشروع تولیدات می‌گذشت و آنهایی که‌به تازگی اراده ورود به‌دنیای صنعتی راداشتند چاره‌ای نداشتند جز اینکه باغول هایی که‌سالها بازار رادر اختیار داشتند به رقابت بپردازند؛ رقابتی نابرابر. غول هایی که سال ها تنها صاحبان بازار بودند و باتولید انبوه سودهای کلان اندوخته بودند. آنچه دراین میان می توانست چاره گشای تازه واردین به صنعت باشد جدال ازطریق بها بود، کاهش قیمت ها اولین ترفندی بود که‌به خوبی پاسخ داد اماچندی نگذشت که‌این ترفند رنگ خود رااز دست داد و اندک اندک مفهوم اولین عنصر و به نوعی مهم ترین عنصر اقتصاد دنیای امروز زاییده شد.

جایی که تولیدات مشابه دربازار برای کسب سهم بیشتر به رقابت می پرداختند و جدال برای کسب سهم بازار تنها ازطریق رقابت درقیمت پایین‌تر محصول بود برای نخستین بارمفهوم کیفیت گرایی زاییده شد. اکنون مصرف کننده قادر به انتخاب بود، مثل قرن 17 مجبور به انتخاب اجباری نبود، تنوع محصولات و قیمت های متفاوت آنها ملاک جدیدی برای انتخاب می طلبید و این ملاک جدید کیفیت گرایی بود.

اکنون تنها قیمت پایین ملاک نبود، سطح نگرش و بینش مصرف کنندگان ارتقا یافته و آنها دریافته بودند پرداخت بیشتر برای کیفیت بالاتر حتی ازنظر اقتصادی هم به‌صرفه است. به‌این ترتیب نگرش صاحبان صنایع نیز تغییر کرد، به ناگاه کیفیت گرایی ارزشی بیش ازپیش یافت، توجه به افزایش کیفیت و بالا بردن توان رقابتی تبدیل به اصول اصلی شرکت ها و صنایع شد و این سرآغازی برای حرکت به سوی کیفیت محوری و درواقع مشتری مداری است. اولین عناصری که درمجموعه استانداردهای ISO دیده شدند نیز کیفیت و مشتری مداری هستند.

ازسویی صاحبان صنایع به‌مرور متوجه شده اند که‌بعضا بنابه پاره ای دلایل که‌ لزوم به‌صورت عمدی و آگاهانه نبوده است کیفیت محصولات و تولیدات آنها زیر سوال رفته و وجهه کسب شده آنها تخریب می شود و ازسوی افکار عمومی خواستار ارائه معیار بودند که‌بتوانند علاوه بر تضمین کیفیت، معیار مناسبی برای انتخاب باشند.

ماحصل این‌دو نکته تلاش برای وضع استانداردهای کیفیت شد و کشورهای توسعه یافته تر مانند انگلستان درآن زمان اقدام به‌تدوین استانداردهایی در زمینه کیفیت نمودند، به‌تدریج سازمان جهانی استانداردها ( ISO ) نیز باورود به این عرصه اقدام به تدوین استانداردهای کیفیت باشماره سری 9000 نمودند.

ازجلب توجه تولید کنندگان و صنایع به‌افزایش کیفیت به‌نظر می رسید معیارهای جدیدی توسط شرکت ها برای کسب سهم بیشتری ازبازار مورد ملاحظه قرار گرفت، همچنین به‌تدریج باگذشت عمر صنعت مخاطرات و آسیب های محیط های صنعتی پررنگ شد، بیماری های شغلی که‌به تازگی خود را به عنوان یکی ازمعضلات اصلی جوامع صنعتی نشان دادند، حوادث منجر به‌صدمات جانی و مرگ و همچنین خسارات مالی ناشی ازعدم رعایت ایمنی منجر به‌این شد که افکار عمومی به تدریج معطوف به‌مسائل مربوط به سلامت شغلی و همچنین ایمنی شود، وقوع یک حادثه تاسف بار می توانست به‌سرعت سهام یک شرکت معتبر رادستخوش آسیب نماید، کارگران برای کار درشرکت هایی که‌در شرکت هایی که‌اهمیت چندانی به‌این مسائل نشان نمی دادند رغبتی ازخود نشان نمی دادند. سازمانها و نهادهای ملی و کارگری جریمه های سنگینی برای عدم توجه به‌این مسائل وضع کردند، ضرر ناشی از، ازدست دادن نیروی انسانی ماهر، ضرر ناشی ازلزوم جبران مالی خسارات جانی، زمان ازدست رفته دراثر آسیب تجهیزات، هزینه های آموزش نیروی جدید، هزینه های مربوط به‌مواد از دست رفته و ... همگی ازدلایل توجیه اقتصادی توجه به‌مباحث ایمنی و بهداشت شغلی ازسوی صاحبان صنایع و تولید کنندگان به‌شمار می رفت.

درهمین راستا سازمان های بین المللی دخیل درمسائل مربوط به بهداشت شغلی و ایمنی اقدام به تدوین دستورالعمل ها و روش های کاری نمودند و به‌تدریج سازمان های ملی اقدام به‌تدوین استانداردها نمودند که استانداردهایی با عنوان OHSAS 18001 نتیجه همین فرآیند است.

به مرور باگسترش نگرش بین المللی به‌مسائل زیست محیطی و افزایش آگاهی های عمومی دراین زمینه، افکار عمومی به سمت توجه شدید به‌این مسائل سوق پیدا کرد، سازمان های مردمی حمایت ازمحیط زیست یکی پس ازدیگری شکل گرفتند، دولت ها و کشورها اقدام به‌تاسیس سازمان ها و نهادهای نظارتی و برنامه ریزی نمودند، سازمان های جهانی مانند ISO بابرگزاری مجامع بین المللی اقدام به‌تدوین کنوانسیون ها و معاهداتی نمودند و دراین میان قوانین محکم و جدی برای کنترل وضعیت پیامدهای زیست محیطی وضع شد و صنایع متعهد به‌پیروی ازاین قوانین شدند و خود راملزم به دریافت گواهینامه های ISO کردند، افکار عمومی به‌این مساله حساس شد و جایگاه و طرز نگرش مردم به سازمان ها و صنایع به‌شدت متاثر ازمسائل زیست محیطی شد. به‌همین منظور توجه صنایع بزرگ و شرکت ها به مسائل زیست محیطی از‌درجه بالایی از توجه برخوردار شد، مدیران اصرار داشتند مباحث مربوط به‌‌محیط زیست برای کاهش حجم مسائل اداری و هزینه ها به بهترین شکل و اثر بخش ترین طریق ممکن مورد بررسی و اجرا قرار گیرد و این طرز تفکر درکنار لزوم وضع معیارهای مناسب و یکنواخت بین المللی منجر به وضع سری 14000 ازسری استانداردهای ISO شد. بدین ترتیب مهم ترین استانداردهای ایزو شکل گرفت.

نویسنده : سرکار خانم مهندس عاطفه قائدرحمت

برای کسب اطلاعات بیشتر در این موارد و سایر استانداردهای ISO مرکز سیستم کاران مشاوره رایگان خود را در این زمینه ، CE ، Ab ، گواهی تایید صلاحیت و پیمانکاری ، رتبه ، HSE PLAN و ....در خدمت شما متقاضیان گرامی قرار داده است.

با ما در تماس باشید....